Çin uzay yarışında adımlarını hızlandırıyor

Çin, son yıllarda uzay istasyonu kurma girişimi, Ay ve Mars keşif görevleri, insanlı uzay seferleri ve uydu teknolojisi alanındaki iddialı adımlarıyla ABD ve Rusya'nın öncülük ettiği uzay yarışında yeni güç olarak ortaya çıkıyor.

TEKNOLOJİ 12.11.2022, 21:39
4
Çin uzay yarışında adımlarını hızlandırıyor
Pekin

Soğuk Savaş döneminde büyük güçler arası rekabetin tetiklediği uzay yarışında başlarda varlığı hissedilmeyen Çin, bu yüzyılda hız verdiği çabalarıyla rekabeti yeni ufuklara taşıyarak lider olmayı hedefliyor.

Çin, son 20 yılda ürettiği uydu, roket, mekik, keşif araçları ve diğer donanımlar ile kendine yeterli uzay programı geliştirme konusunda ciddi mesafe kaydetti. İnsanlı uzay seferlerindeki atılımlarıyla, bu alanda ABD ve Rusya'nın yanında üçüncü güç olarak konumunu pekiştirdi.

Ülke, bu yıl Dünya yörüngesinde kurduğu uzay istasyonuna iki laboratuvar modülü ekleyerek ana iskeletin montajını tamamladı. Ayrıca istasyona iki kargo seferi ve bir insanlı sefer düzenledi. İkinci insanlı seferin ise gelecek ay gerçekleştirilmesi planlanıyor.

Bu yıl neredeyse her hafta uydu fırlatan Çin, yörüngedeki altyapısını sürekli geliştiriyor. Uzaktan algılama özellikli yer ve okyanus gözlem uyduları, iletişim ve istihbarat amaçlı uydular dışında, ABD’nin Küresel Konumlama Sistemi'ne (GPS) rakip ve alternatif BeiDou konumlama sistemi için de uydu ağı kuruyor.

Ay ve Mars'ta halen aktif durumdaki keşif araçlarıyla uzay araştırmalarını sürdüren Çin, Venüs, Jüpiter ve Asteroid Kuşağı'na keşif görevleri planlıyor.

Optik ve X-ışını teleskoplarının yanında dünyanın en büyük radyo teleskobu FAST'i geliştiren ülke, yer ve uzay teleskopları ile uzay araştırmaları alanında kapasitesini arttırıyor.

Ağır taşıcıyı ve yeniden kullanılabilir özellikteki iki yeni nesil roket motorlarının ateşleme testlerini yapan Çin, fırlatma ve taşıma araçları geliştirme konusunda da ciddi ilerleme kaydetti.

Ay keşif görevi

2019'da "Çang'ı 4" robotik aracını Ay'ın karanlık yüzüne indiren Çin, bunu başarabilen ilk ülke oldu. Ay'ın yüzeyinden örnek toplaması planlanan "Çang'ı 5" aracını da 2021'de uzaya fırlattı.

Çin, Ay'daki keşif faaliyetini gelecek yıllarda yeni görevlerle sürdürecek. Bu kapsamda 2024'te kaya ve toprak örnekleri toplamak üzere Çang'ı 6, 2026'da Ay'ın güney kutbunda keşif yapmak üzere Çang'ı 7 ve 2027'de doğal kaynak kapasitesini ve kullanılabilirliğini doğrulamak ve Ay yüzeyindeki uzay üssü inşası için testler yapmak üzere Çang'ı 8 görevleri planlanıyor.

Çin mitolojisindeki Ay tanrıçasının adını taşıyan keşif görevleri, ülkenin uzay yarışındaki iddiasını ortaya koyuyor. Ülke, 2030'larda Ay'a insanlı seferler düzenleyerek ABD'nin Ay keşif görevi Artemis'e rakip olmayı hedefliyor.

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), Yunan Ay tanrıçası "Artemis"in adı verilen keşif görevi kapsamında 2024'e kadar Ay'a insanlı seferler düzenlemeyi amaçlıyor. 2028'e kadar sürmesi planlanan seferlerin ardından Ay yörüngesinde uzay istasyonu kurulması ve burayı basamak yaparak Mars'a insanlı seferler düzenlenmesi hedefleniyor.

Mars keşif görevi

Öte yandan Çin, uydu ve gezginci robottan oluşan Mars keşif görevi "Tienvın-1"i Kızıl Gezegen'e yolladı.

Çin'in tek başına yürüttüğü ilk Mars keşif görevinde kullanılacak araçlar, 23 Temmuz 2020'de fırlatıldı. Keşif araçları, 202 gün süren yolculuğun ardından 10 Şubat 2021'de gezegenin yörüngesine ulaşırken, Mars uydusu faaliyete başladı.

14 Mayıs 2021'de robotik gezgin araç Curong, Kızıl Gezegen'in yüzeyine indi. Böylece Çin, ABD'nin ardından Mars yüzeyinde keşif faaliyeti yürütmeyi başaran ikinci ülke oldu.

Çince "göklerdeki hakikati aramak" anlamına gelen "Tienvın" misyonu, adını milattan önce (MÖ) 4. yüzyılda yaşayan Çinli şair Qu Yuan'ın dizelerinden alıyor. Gezgin robot ise Çin mitolojisinde ateş ve savaş tanrısının adını taşıyor.

Çin, 2011'de Rusya işbirliğinde Mars'a uydu yollamaya teşebbüs etmiş ancak uydu, Dünya yörüngesine ulaşamadan atmosferde yanarak tahrip olmuştu.

İnsanlı uzay seferleri

Çin, ilk kez 1967'de, Devlet Başkanı Mao Zıdong ve Başbakan Cou Enlay döneminde insanlı uzay yolculuğu yapma kararı aldı.

ABD'nin "Gemini" mekiğinden kopya edilerek 1970'lerde yapılan Şuguang uzay aracı başarısız oldu. Ülke ardından Rusya'nın Soyuz mekiğini örnek alan Şıncou mekiğini geliştirerek yıllar sonra hedefine ulaşabildi.

Şıncou-1 mekiği ile 1999'da ilk insansız test uçuşu yapıldı. Çinli taykonot Yang Livey, 15 Ekim 2003'te "Şıncou-5" mekiğiyle uzayda 21 saat uçarak ülkesinin ilk insanlı uzay seferini gerçekleştirdi.

2008'de "Şıncou-7" seferinde ilk uzay yürüyüşü yapıldı, 2012'de "Şıncou-9" seferinde taykonotlar, Çin'in o dönemdeki uzay istasyonu prototipi Tiengong-1'e kenetlenmeyi başardı.

Yeni kurulan uzay istasyonuna ise 2021'de iki, bu yıl ise bir insanlı sefer düzenlendi, gelecek ay yeni bir seferin yapılması planlanıyor.

Çin, bugün ABD ve Rusya dışında insanlı uzay yolculuğu yapabilme kapasitesine ve tecrübesine sahip tek ülke konumunda bulunuyor.

Uzay istasyonu

Çin, ABD'nin uzay araştırmaları alanında işbirliğini yasaklaması ve Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) programına katılımını engellemesi nedeniyle kendi uzay istasyonunu kurmak için çalışmalar yürütüyor.

Bir çekirdek modül, iki laboratuvar modülü ve bir uzay teleskobundan oluşması planlanan Tiengong (gök sarayı) istasyonu tamamlandığında, Rusya'nın artık faal olmayan Mir Uzay İstasyonu ile yaklaşık aynı boyutlarda olacak.

İstasyonun ana parçası "Tienhı" (göksel uyum) adı verilen çekirdek modül 29 Nisan 2021'de, ilk laboratuvar modülü "Vıntien" (gökleri aramak) 24 Temmuz'da, ikinci laboratuvar modülü Mıngtien (gökleri düşlemek) ise 31 Ekim'de fırlatıldı.

Çekirdek modüle laboratuvar modüllerinin eklenmesiyle istasyonun "T" biçimli ana iskeleti tamamlandı. Ana iskelet kurulduktan sonra "Şüntien" (gökleri dolaşmak) adı verilen uzay teleskobunun, ayrı bir modül olarak istasyona eklenmesi planlanıyor.

Montajının 2022 sonunda tamamlanması hedeflenen istasyonda halen üç kişilik taykonot ekibi dönüşümlü görev yapıyor.

Uydu altyapısı

Çin, son yirmi yılda uydu teknolojisi alanındaki atılımlarına da hız verdi. Ülke, ChinSat ve Congşing iletişim uyduları, Gaofın, Yaogan ve Şiyan yer gözlem ve Hay Yang okyanus gözlem uyduları, Kuafu Güneş gözlem uydusu, BeiDou küresel konumlama uyduları ve Şingyün internet uyduları gibi çok sayıda uydudan oluşan ağlarla altyapısını güçlendirdi.

Statista'nın verilerine göre, 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla Dünya yörüngesinde 4 bin 852 aktif uydu yer alıyor. Çin, 499 uyduyla, 2 bin 944 uyduya sahip ABD'nin ardından en fazla uydusu olan ikinci ülke konumunda bulunuyor.

Çin hükümeti, askeri alanda ABD'nin küresel konumlama sistemi GPS'e bağımlılığını azaltmak üzere BeiDou Uydu Konumlama Sistemi'ni (BDS) geliştirmeye başladı.

BeiDou uydu ağı için ilk uydu 2000'de fırlatıldı. Dört uydudan oluşan "BDS-1" ağının ardından 20 uydudan oluşan "BDS-2" ve 35 uyduluk "BDS-3" ağlarıyla geliştirilen ve desteklenen sistemde aktif halde 42 uydu bulunuyor. Gelecek yıl BDS-3 ağını desteklemek için 3 ila 5 uydunun daha fırlatılması, 2035'de kadar ise "BDS-4" adı verilen yeni nesil uydu ağının sisteme eklenmesi hedefliyor.

Çin, BDS'nin küresel ölçekte GPS'e alternatif olarak kullanımını teşvik ediyor. Bu yılın ilk yarısında Çin'de üretilen akıllı telefonların yüzde 98'inde, BDS sistemini kullanan harita ve konum hizmetleri bulunuyordu. Ulaştırmadan, e-ticarete ve paket servis hizmetlerine kadar birçok ticari uygulama alanına sahip teknoloji yaklaşık 470 milyar yuanlık (64,5 milyar dolar) bir pazar oluşturuyor.

Uzay araçları, fırlatma sistemleri

Çin, tüm bu projeler için fırlatma ve taşıma araç ve donanımlarını yıllar içinde aşamalı şekilde geliştirdi.

Ana fırlatıcı işlevi gören Long March (Uzun Yürüyüş) roketleri hem ağır yükleri hem de daha hafif unsurları uzaya taşımakta kullanılıyor.

İlk kez ülkenin ilk yerli uydusu Donfanghong 1'i 1970'de uzaya fırlatan Long March 1 roketinden bugüne dek 18 nesil üretildi. Halen Long March 2C'den Long March 11'e kadar aşamalı roketler, farklı fırlatış görevlerini yerine getiriyor.

Öte yandan personel mekiği Şıncou (kutsal gemi) ve kargo mekiği Tiencou (gök gemisi) da Çin uzay programının ana taşıyıcı unsurlarını oluşturuyor.

Yorumlar (0)
15
açık
Namaz Vakti 28 Mart 2024
İmsak 05:20
Güneş 06:47
Öğle 13:14
İkindi 16:45
Akşam 19:31
Yatsı 20:52
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 30 81
2. Fenerbahçe 30 79
3. Trabzonspor 30 49
4. Beşiktaş 30 46
5. Kasımpasa 30 43
6. Başakşehir 30 42
7. Rizespor 30 42
8. Antalyaspor 30 41
9. A.Demirspor 30 39
10. Alanyaspor 30 39
11. Sivasspor 30 38
12. Samsunspor 30 36
13. Kayserispor 30 36
14. Ankaragücü 30 33
15. Hatayspor 30 33
16. Konyaspor 30 33
17. Gaziantep FK 30 31
18. Karagümrük 30 30
19. Pendikspor 30 29
20. İstanbulspor 30 13
Takımlar O P
1. Eyüpspor 27 64
2. Göztepe 27 56
3. Sakaryaspor 27 47
4. Ahlatçı Çorum FK 27 45
5. Kocaelispor 27 45
6. Bodrumspor 27 44
7. Boluspor 27 43
8. Bandırmaspor 27 41
9. Gençlerbirliği 27 40
10. Erzurumspor 27 37
11. Ümraniye 27 33
12. Keçiörengücü 27 32
13. Manisa FK 27 31
14. Şanlıurfaspor 27 27
15. Tuzlaspor 27 27
16. Adanaspor 27 27
17. Altay 27 15
18. Giresunspor 27 7
Takımlar O P
1. Arsenal 28 64
2. Liverpool 28 64
3. M.City 28 63
4. Aston Villa 29 56
5. Tottenham 28 53
6. M. United 28 47
7. West Ham United 29 44
8. Brighton 28 42
9. Wolves 28 41
10. Newcastle 28 40
11. Chelsea 27 39
12. Fulham 29 38
13. Bournemouth 28 35
14. Crystal Palace 28 29
15. Brentford 29 26
16. Everton 28 25
17. Luton Town 29 22
18. Nottingham Forest 29 21
19. Burnley 29 17
20. Sheffield United 28 14
Takımlar O P
1. Real Madrid 29 72
2. Barcelona 29 64
3. Girona 29 62
4. Athletic Bilbao 29 56
5. Atletico Madrid 29 55
6. Real Sociedad 29 46
7. Real Betis 29 42
8. Valencia 28 40
9. Villarreal 29 38
10. Getafe 29 38
11. Las Palmas 29 37
12. Osasuna 29 36
13. Deportivo Alaves 29 32
14. Mallorca 29 30
15. Rayo Vallecano 29 29
16. Sevilla 29 28
17. Celta Vigo 29 27
18. Cadiz 29 22
19. Granada 28 14
20. Almeria 29 13