Küresel piyasalar ABD'nin enflasyon verilerine odaklandı

İstanbul

Dünya genelinde enflasyonist baskıların süreceğine işaret eden gelişmeler mevcudiyetini korurken, merkez bankalarının agresif adımlarının resesyon riskini artırdığına dair endişeler de giderek güçleniyor.

Haftanın ilk yarısında Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) yayımladığı raporda ve Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva'nın konuşmasında gelişmiş ülke merkez bankalarının ultra şahin tutumlarının küresel ekonomiye zarar verebileceği ve ihtiyatlı olunmasına yönelik telkinler risk algısını sınırlı da olsa yumuşattı.

Buna karşın hafta boyunca açıklanan makroekonomik verilerde ABD başta olmak üzere ekonomik aktivitenin güçlü kaldığına yönelik işaretler pay piyasalarındaki satış baskısının artmasına sebep oldu.

Cuma günü ABD'de açıklanan verilere göre tarım dışı istihdam eylülde 263 bin artarak beklentileri geride bırakırken, işsizlik oranı yüzde 3,5'le Şubat 2020'den bu yana en düşük seviyeye geriledi.

Öte yandan, ABD Merkez Bankası (Fed) yetkilileri hafta boyunca yaptıkları sözle yönlendirmelerde şahin duruşlarını korudu.

Fed Yönetim Kurulu Üyesi Philip Jefferson, enflasyonun karşı karşıya kaldıkları en ciddi sorun olduğunu, ilerleme belirtilerine rağmen enflasyonla mücadelenin zaman alacağını söyledi.

San Francisco Fed Başkanı Mary Daly de Fed'in yüksek enflasyonu düşürmek için gerekli araç ve bilgiye sahip olduğunu, bunları kullanacağını vurgulayarak, "Enflasyonu düşürmek için faiz artışının sürmesi gerek."dedi.

Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, enflasyonu düşürmek için daha yapacak çok işleri oluğunu belirterek, "Enflasyonun zirve yaptığına dair neredeyse hiçbir kanıt yok. Bu yüzden Fed faiz artırımlarını durdurmaktan oldukça uzakta." ifadelerini kullandı.

Chicago Fed Başkanı Charles Evans da Fed'in politika faizinin 2023 baharına kadar muhtemelen yüzde 4,5-4,75 aralığına yükseleceğini söyledi.

Söz konusu gelişmelerin ardından para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in kasımda 75 baz puan faiz artışına gideceği ihtimali yüzde 81'e yükselirken, aralıktaki toplantıda ise bankanın yüzde 63 ihtimalle 50 baz puan faiz artıracağı tahmin ediliyor.

Hafta içinde ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3,56'ya kadar gerilese de, Fed'in gelecek ay da 75 baz puan faiz artıracağına yönelik beklentilerin güçlenmesiyle haftayı 7 baz puan artışla yüzde 3,89'dan tamamlarken, bu seviye Mart 2010'dan bu yana en yüksek haftalık kapanışa işaret etti. Tahvil faizleri böylece üst üste dokuzuncu haftada da yükseliş kaydetti.

Öte yandan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun, günlük petrol üretimini kasım ayından itibaren 2 milyon varil azaltma kararı alması da risk iştahındaki düşüşü destekledi. Kararın ardından, ABD Başkanı Joe Biden gelecek ay stratejik petrol rezervinden 10 milyon varil petrolü daha piyasaya salma talimatı verdi.

Brent petrolün varil fiyatı söz konusu gelişmelerin ardından haftayı yüzde 14,7 artışla 97,8 dolardan tamamlarken, beş haftalık düşüş eğilimini de sonlandırdı. Söz konusu yükseliş Şubat 2022'den bu yana en güçlü haftalık yükselişe işaret etti.

Analistler, küresel petrol arzında bu seviyede yaşanacak bir düşüşün piyasayı önemli ölçüde daraltacağını belirterek, bu durumun petrol fiyatlarında yaratabileceği yukarı yönlü baskının, Çin'de salgınının kontrol altına alınması ve talebin toparlanmasıyla daha da belirginleşebileceğini söyledi.

Altının ons fiyatı ise yükseliş eğilimini üst üste ikinci haftaya taşıyarak haftalık bazda yüzde 2,06 artışla 1.695 dolara çıktı.

ABD'de gözler enflasyon verilerine çevrildi

ABD'de pay piyasaları hafta başındaki kazançlarının önemli kısmını geri verse de üç haftalık düşüş eğilimini sonlandırırken, yatırımcılar gelecek hafta perşembe günü açıklanacak Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri başta olmak üzere yoğun veri gündemine odaklandı.

Ülkede iş gücü piyasası güçlü kalmaya devam ederken, enflasyon verilerinin piyasalarda oynaklığı artırabileceği ifade ediliyor.

Son üç toplantıda 75 baz puan faiz artışına giden Fed'in, enflasyonda önemli bir gerileme gözlenmemesi halinde kasımda da aynı büyüklükte bir adım atmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Öte yandan, ABD'nin bazı yarı iletken çip parçalarının Çin'e ihracatını engelleyen adımları piyasalarda risk algısını artırırken, gelecek hafta konuya ilişkin gelişmelerin varlık fiyatlarında oynaklığı artırabileceği öngörülüyor.

Bu hafta ABD'de açıklanan verilere göre, Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) imalat dışı endeksinin eylülde 56,7 ile beklentilerin üzerinde gelirken, JOLTS açık iş sayısı ağustosta 10 milyon 53 binle Haziran 2021'den bu yana en düşük seviyeye geriledi.

Ülkede, ISM imalat endeksi 50,9 ile Mayıs 2020'den bu yana en düşük seviyesine gerilerken, özel sektör istihdamı eylülde 208 bin artarak öngörüleri geride bıraktı.

Bu gelişmelerle New York borsasında S&P 500 endeksi haftalık yüzde 1,51, Nasdaq endeksi yüzde 0,73 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,99 yükseldi.

10 Ekim ile başlayan haftanın veri takviminde ayrıca, çarşamba Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Fed'in toplantı tutanakları, perşembe haftalık işsizlik başvuruları ve cuma perakende satışlar ile Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi verileri takip edilecek.

Avrupa'da gözler Lagarde'ın açıklamalarında

Avrupa borsaları enerji tedarik problemleri, enflasyon baskıları ve şahinleşen Avrupa Merkez Bankası'na (ECB) karşın bu hafta küresel pay piyasalarına paralel alış ağırlıklı bir seyir izlerken, gelecek hafta gözler ECB Başkanı Christine Lagarde'ın çarşamba günkü konuşması ile perşembe Almanya'da açıklanacak enflasyon verilerine çevrildi.

ECB'nin son toplantı tutanakları, bankanın agresif faiz artırımlarına devam edeceğini ortaya koydu. Enflasyonun çok yüksek olduğu ve uzun vadede hedefin üzerinde kalmaya devam edeceği belirtilen tutanaklarda, faiz oranlarının yıl sonunda yüzde 2'ye yükseleceği sinyali verildi.

Avrupa'da enerji krizi ve bu kapsamda alınan tedbirler de yakından takip edilirken, İngiltere'de bu kış enerji ithalatının azalması sebebiyle günde üç saatlik elektrik kesintisi yaşanabileceği uyarısı geldi.

Alman Ekonomi Araştırma Enstitüsü, ülkede enerji ve diğer maliyet artışları nedeniyle fiyatların gelecek aylarda neredeyse her alanda yükselmeye devam edeceğini bildirirken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, yeni bir fiyat endeksi geliştirilinceye kadar doğal gaza geçici olarak tavan fiyat uygulanması üzerinde çalıştıklarını açıkladı.

Öte yandan, İngiltere Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng, ülke merkez bankası politikalarıyla ters düşen yüzde 45'lik en yüksek gelir vergisi dilimini kaldırma planından vazgeçtiklerini duyurdu.

Bölgede açıklanan verilere göre, Avro Bölgesi'nde ÜFE ağustosta yıllık yüzde 43,3'le rekor seviyede yükseldi. Almanya ve İngiltere'de beklentilerin altında kalan eylül ayı imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), Avro Bölgesi'nde de 48,4'e gerileyerek sektörde daralmanın sürdüğüne işaret etti.

Bu hafta İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,41, Almanya'da DAX endeksi yüzde 1,31, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,82 ve İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 1,23 yükseldi.

Gelecek hafta salı İngiltere'de işsizlik, çarşamba Avro Bölgesi ve İngiltere'de sanayi üretimi ile cuma Avro Bölgesi'nde dış ticaret dengesi verileri takip edilecek.

Asya'da 3 hafta aradan sonra yükseliş eğilimi öne çıktı

Asya tarafında pay piyasaları bu hafta alış ağırlıklı bir seyir izlerken, Çin'de piyasalar hafta boyunca tatil nedeniyle kapalı kaldı. Gelecek hafta ise gözler gözler Çin'de cuma açıklanacak TÜFE ve ÜFE verilerine çevrildi.

Hafta içinde açıklanan verilere göre, Japonya'da enflasyon eylülde yıllık yüzde 2,8 ile beklentilere paralel gerçekleşti. Ülkede imalat sanayi PMI eylülde 0,2 puanlık düşüşle 50,8'e gerilese de genişleme bölgesinde kalmaya devam ederken, büyük imalatçıların güvenini yansıtan Tankan endeksi de 3. çeyrekte 8'e gerileyerek beklentilerin altında kaldı.

Avustralya Merkez Bankası ise politika faizini 25 baz puan artırarak yüzde 2,6'ya yükseltirken, gelecek toplantılarda da şahin duruşunu koruyacağı mesajını verdi.

Dolar/yen paritesi, haftayı yüzde 0,4 artışla son 24 yılın zirvesine yakın bir seviye olan 145,3'ten tamamladı.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,55, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 3,58 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 3 yükseldi.

10 Ekim ile başlayan haftanın veri takviminde Japonya'da salı dış ticaret dengesi verileri takip edilecek. Japonya'da pazartesi günü piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.

Borsadan rekor haftalık kapanış

Yurt içinde bu hafta Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftalık bazda rekor kapanış gerçekleştirirken, gelecek hafta gözler salı açıklanacak ödemeler dengesi ve çarşamba günkü sanayi üretimi verilerine çevrildi.

AA Finans beklenti anketlerine katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının ağustosta 3 milyar 67 milyon dolar açık vermesini, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin ise ağustosta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artmasını bekliyor.

Bu hafta açıklanan enflasyon verilerine göre TÜFE eylülde aylık yüzde 3,08, yıllık yüzde 83,45 artış gösterdi.

BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 12,19 kazançla 3.597,60 puandan tamamlayarak tüm zamanların en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi.

Dolar/TL haftalık bazda yüzde 0,43 değer kazanarak 18,5822'ye yükseldi.

Analistler, BIST 100 endeksinde teknik açıdan 3.600 ve 3.720 seviyelerinin direnç, 3.550 ve 3.480 puanın destek olarak takip edileceğini kaydetti.

Gelecek hafta yurt içinde pazartesi işsizlik, cuma konut satışları ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Piyasa Katılımcıları Anketi verileri takip edilecek.